poniedziałek, 4 lutego 2013

Srogi , okrutny , ostry , czyli luty

Mianem lutego-drugiego miesiąca roku kalen-
darzowego-w staropolszczyźnie określano też
miesiąc pierwszy , czyli styczeń. Dziwić się temu
nie można , bo przecież oba są swoistą kwinte-
sencją zimy , czyli ostrego chłodu , srogiego mro-
zu , a luty to wyrazowa kontynuacja prasłowiań-
skiej postaci lut- o znaczeniu "srogi , okrutny , dzi-
ki , ostry , piekący" wywodzącej się z jeszcze daw-
niejszego , preindoeuropejskiego rdzenia leu-
"odcinać , oddzielać" (wyraźna ewolucja znacze-
niowa od "odciętego , z ostrą krawędzią"
do "ostrego , piekącego"). Dziś funkcjonujący tyl-
ko jako nazwa drugiego miesiąca , był przymiot-
nik luty używamy w znaczeniu "srogi , okrutny ,
dziki" (stąd spotykane nazwy-np. karczem czy
zajazdów-typu "Pod lutym turem") , a luty czas
to był synonim zimna , ostrego powietrza. Naj-
bardziej znana rymowanka z lutym związana to ,
oczywiście , (idzie) luty-podkuj buty (obuj do-
bre buty) , czyli "nadchodzi mroźny miesiąc , mu-
sisz się zaopatrzyć w ciepłe buty".

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz